1. Tổng quan về chiếu sáng lấy con người làm trung tâm (HCL)

Đây là triết lý thiết kế ánh sáng ưu tiên cả nhu cầu thị giác lẫn tác động sinh học. Thay vì hệ thống đèn chiếu một mức sáng cố định, HCL liên tục điều chỉnh cường độ và màu sắc ánh sáng để mô phỏng quỹ đạo mặt trời: mát và rực rỡ vào buổi sáng, ấm dần khi chiều xuống. Từ đó, đồng bộ cơ thể với nhịp sinh học tự nhiên – yếu tố then chốt cho giấc ngủ, sự tỉnh táo và tinh thần thoải mái.

HCL trở thành xu hướng thiết kế chiếu sáng tất yếu, khi chúng ta dành đến 90% thời gian trong nhà. HCL hoạt động như một “chất dinh dưỡng ánh sáng”, đưa tín hiệu sáng-tối chuẩn xác cho cơ thể ngay cả khi con người ở trong một không gian khép kín.

Có 3 khía cạnh HCL cần đáp ứng để đảm bảo trải nghiệm toàn diện cho người sử dụng:

• Sinh học (Biological/Non-visual): Điều hòa nhịp sinh học, cân bằng hormone melatonin – cortisol
• Thị giác (Visual): Đảm bảo thị lực thoải mái, an toàn
• Cảm xúc (Emotional): “Thổi hồn” cho không gian, gợi cảm giác dễ chịu, hứng khởi hoặc thư giãn

2. 05 nguyên tắc thiết kế chiếu sáng HCL cho không gian nhà ở

HCL ngày càng được ưu tiên áp dụng cho mọi không gian sống – đặc biệt là không gian nhà ở – nơi bạn thực hiện hầu hết mọi hoạt động sống. Có 5 nguyên tắc cần lưu ý khi thiết kế chiếu sáng HCL cho không gian nhà ở:

2.1. Tối ưu hóa ánh sáng tự nhiên (Daylight Integration)

Ánh sáng mặt trời là “chuẩn mực vàng” cho nhịp sinh học – với phổ màu đầy đủ, cường độ lý tưởng cho nhịp sinh học con người. Vì vậy, nguyên tắc đầu tiên của HCL trong nhà ở là luôn khai thác tối đa ánh sáng tự nhiên, nhờ:

• Thiết kế kiến trúc thông minh: Ưu tiên cửa sổ lớn, ô kính sát trần, giếng trời và không gian mở để “kéo” ánh sáng sâu vào nhà. Ngoài ra cần xác định hướng nhà, bố trí phòng sinh hoạt chính ở mặt đón nắng dịu (đông – nam) để nhận đủ sáng buổi sáng, tránh nắng gắt buổi chiều
• Kịch bản chiếu sáng kết hợp ánh sáng tự nhiên & nhân tạo:
  • Hệ thống chiếu sáng được cài đặt với nhiệt độ màu “mát” buổi sáng, “ấm” dần về chiều tối, mô phỏng hành trình mặt trời. Do đó, cơ thể con người nhận đủ tín hiệu sáng-tối chuẩn xác.
  • Bạn cũng có thể sử dụng thêm cảm biến ánh sáng để cài đặt ngữ cảnh như: khi trời nắng, đèn tự giảm hoặc tắt; khi nhiều mây hay chiều tối, đèn tăng dần độ sáng.

2.2. Ánh sáng thay đổi linh hoạt (Dynamic Lighting)

• Cường độ: Sáng mạnh ban ngày, dịu dần khi đêm xuống
• Nhiệt độ màu: Ánh sáng lạnh 5000 – 6500K vào buổi sáng để “đánh thức” cơ thể, ánh sáng ấm 2700 – 3000K buổi tối để kích thích sản sinh melatonin

Bạn có thể cài đặt ngữ cảnh thay đổi ánh sáng tự động, hoặc cài đặt sẵn ngữ cảnh và điều chỉnh trên smartphone khi có nhu cầu. Hơn nữa, cũng tùy theo nhu cầu sử dụng từng khu vực mà lựa chọn đèn dimmable (thay đổi độ sáng) hoặc tunable white (thay đổi nhiệt độ màu) phù hợp.

2.3. Nguồn sáng tái tạo trung thực màu sắc vật thể (High Color Quality)

Màu sắc là “ngôn ngữ” quan trọng của nội thất, ẩm thực và cả làn da. Nếu ánh sáng không phản ánh đúng màu sắc vật thể, làm màu bị bạc đi, toàn bộ không gian sẽ mất sức sống. Vì vậy, thiết kế chiếu sáng HCL yêu cầu nguồn sáng có chỉ số hoàn màu cao (CRI >90) – giúp mọi chi tiết nội thất, món đồ trang trí có màu sắc sống động. Từ đó, tăng giá trị thẩm mỹ của không gian cũng như nâng niu cảm xúc gia chủ.