Trong thiết kế chiếu sáng, sự hiểu biết vững về các tiêu chuẩn quy định là chìa khóa để tạo ra không gian ánh sáng hài hòa và hiệu quả. Với sự phát triển không ngừng của công nghệ và xu hướng thiết kế hiện đại ngày nay, việc nắm bắt tốt các tiêu chuẩn thiết kế quan trọng không chỉ là cần thiết mà còn là yếu tố quyết định sự ấn tượng của một không gian. Hãy cùng nhau khám phá và nắm vững những quy chuẩn này để tạo ra những không gian ánh sáng sáng tạo và chạm đến từng cảm xúc của con người.

1. Thiết kế chiếu sáng là gì?

• Thiết kế chiếu sáng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo đảm công năng sử dụng, tạo hiệu ứng thị giác và cảm xúc cho người sử dụng trong thiết kế nội thất và ngoại thất.
• Thiết kế ánh sáng không chỉ là việc chọn lựa và lắp đặt đèn, mà còn là quá trình lên ý tưởng, tính toán chiếu sáng và áp dụng các tiêu chuẩn với độ chính xác trong mỗi loại chiếu sáng để đạt được ánh sáng tối ưu cho mọi không gian.
• Để có thể cải thiện chất lượng chiếu sáng đồng thời giúp tiết kiệm chi phí, nâng cao tinh thần và giảm mệt mỏi cho người dùng, nhà sáng tạo cần tuân theo chuẩn các nguyên tắc thiết kế chiếu sáng dưới đây.

2. Nguyên tắc thiết kế chiếu sáng nội-ngoại thất

Vì ngoại thất và nội thất có những đặc điểm và tính chất riêng biệt; để đạt hiệu suất cao và làm nổi bật các chi tiết trong nội thất hoặc kiến trúc; trong quá trình thiết kế chiếu sáng, người thiết kế cần tuân theo những nguyên tắc đặc biệt.

2.1. Nguyên tắc thiết kế ánh sáng nội thất

• Không gian nội thất trong nhà bao gồm nhiều khu vực chức năng và ánh sáng trong thiết kế nội thất có vai trò rất quan trọng. 
• Trong quá trình thiết kế ánh sáng cần phải đáp ứng các tiêu chuẩn khác nhau tại mỗi khu vực, đảm bảo cả công năng và tính thẩm mỹ.
• Ví dụ, trong phòng khách, thiết kế cần ưu tiên tận dụng ánh sáng tự nhiên để tạo không gian thoải mái và tiết kiệm năng lượng. Tùy thuộc vào loại hình nhà ở (căn hộ, shophouse hay biệt thự); cách thiết kế chiếu sáng và lấy ánh sáng tự nhiên sẽ khác nhau.
• Ánh sáng tự nhiên và nhân tạo được tính toán, lựa chọn một cách cẩn thận để đáp ứng nhu cầu nhìn thấy và sinh hoạt hàng ngày.
• Ngoài ra, ánh sáng tự nhiên cũng được sử dụng để bổ trợ hiệu quả cho gam màu của vật liệu nội thất, thể hiện cá tính riêng của chủ nhà.

2.2. Nguyên tắc thiết kế chiếu sáng ngoại thất

• Thiết kế ánh sáng ngoại thất không chỉ tập trung vào vẻ đẹp mà còn nhằm tạo cảnh quan hấp dẫn và đảm bảo tiện ích sinh hoạt cũng như an ninh cho ngôi nhà.
• Việc này đòi hỏi tuân thủ các nguyên tắc nhất định, đặc biệt là khi áp dụng cho sân vườn với các yếu tố đa dạng như cầu thang, lối đi, thảm cỏ, và tường.
• Thiết kế chiếu sáng ở từng khu vực cần phải linh hoạt, kết hợp tính chất và kỹ thuật chiếu sáng để tạo ra một khu vườn độc đáo và lôi cuốn.
• An toàn và hiệu quả năng lượng cũng là yếu tố quan trọng khi thiết kế các thiết bị điện ngoài trời.

3. Các phương pháp thiết kế chiếu sáng cao cấp

Các phương pháp thiết kế chiếu sáng phổ biến thường gặp bao gồm:

• Phương pháp sử dụng hệ số KSD: Tập trung vào 3 yếu tố chính là kích thước, số lượng và địa điểm.
• Phương pháp thiết kế cho từng điểm sáng: Sử dụng nguồn sáng tập trung để tạo điểm nhấn và nổi bật trong không gian.
• Phương pháp tính gần chính xác: Trong thiết kế ánh sáng, sử dụng để xác định thông số ánh sáng một cách xấp xỉ và đơn giản hóa quá trình tính toán.

4. 7 tiêu chuẩn về nguồn sáng trong thiết kế hệ thống chiếu sáng

• Bên cạnh đáp ứng mặt nhìn và làm đẹp không gian, việc sử dụng đèn chiếu sáng cần đảm bảo an toàn và không gây hại cho sức khỏe người sử dụng.
• Khi thiết kế chiếu sáng, người thiết kế cần tuân thủ các tiêu chuẩn của thông số nguồn sáng, bao gồm:

• • Độ rọi (lux-lm/m2): Mật độ năng lượng ánh sáng trên một diện tích cụ thể.
  • Chỉ số hoàn màu (CRI): Phản ánh độ trung thực màu sắc của vật thể dưới ánh sáng. Chỉ số CRI càng cao, màu sắc trở nên trung thực hơn.
  • Mật độ công xuất (W/m2): Tiêu chuẩn đo lường công suất phù hợp, quan trọng để tránh lãng phí năng lượng.
  • Hệ số chống chói: Đo lường mức độ ánh sáng phản chiếu đến mắt, tránh gây mỏi mắt và suy giảm thị lực dài hạn.

Trong thiết kế chiếu sáng người ta thường tính theo độ rọi của từng không gian, tham khảo một số quy định chiếu sáng hiện hành tại Việt Nam: 

• Tiêu chuẩn chiếu sáng nhà dân thông thường:

• Tiêu chuẩn chiếu sáng cho trường học:

Lưu ý: Ngoài những tiêu chuẩn trên, khi thiết kế ánh sáng, người thiết kế cũng cần quan tâm đến nhiệt độ màu, tản nhiệt, sự tương thích với hệ thống điện hiện có, tiết kiệm điện và khả năng điều chỉnh linh hoạt để đảm bảo hiệu quả tối đa trong chiếu sáng.

5. Quy trình thiết kế ánh sáng tiêu chuẩn

Để tạo hệ thống ánh sáng đẹp và nghệ thuật, làm nổi bật các chi tiết nội thất và ngoại thất, người thiết kế cần tuân thủ các bước thiết kế chiếu sáng sau đây:

5.1. Khảo sát nhu cầu, sở thích, thói quen

• Hoàn tất thiết kế mặt bằng 2D của ngôi nhà và xác định nhu cầu chiếu sáng tại từng khu vực chức năng, bao gồm:
  • Chiếu sáng tổng thể
  • Chiếu sáng chức năng
  • Chiếu sáng điểm nhấn.
• Đặt ra cảm xúc và bầu không khí mong muốn cho mỗi không gian.

5.2. Thực hiện các bước tính toán thiết kế chiếu sáng

Cân nhắc chi phí thực hiện bao gồm phí thiết kế, chi phí thiết bị điện, chi phí lắp đặt và bảo dưỡng, cùng mức độ tiêu thụ điện năng của hệ thống ánh sáng.

5.3. Dùng công thức tính toán thiết kế chiếu sáng

• Việc áp dụng công thức tính toán trong thiết kế chiếu sáng là rất quan trọng, bởi đó là cách tính số lượng đèn, thiết bị và lựa chọn nguồn chiếu sáng phù hợp.
• Thiết kế ánh sáng trong nhà và ánh sáng ngoài trời sẽ sử dụng các công thức tính toán khác nhau, vì vậy cần chú ý đến công thức cụ thể cho từng không gian.

5.4. Lên bản thiết kế chiếu sáng hoàn thiện và mô phỏng

• Hoàn thiện bản thiết kế với đầy đủ các thông tin và ghi chú.
• Thiết kế mô phỏng ánh sáng trong ngôi nhà

Trình tự thiết kế chiếu sáng trong và ngoài nhà là rất quan trọng, vì nếu không tuân theo đúng trình tự, có thể dẫn đến thi công chiếu sáng sai và gây hại cho người sử dụng.

6. Tư vấn thiết kế chiếu sáng trong nhà

6.1. Thiết kế chiếu sáng cho căn hộ, chung cư

Trong thiết kế ánh sáng cho căn hộ hoặc chung cư, quan trọng những điểm sau:

• Xác định mục đích sử dụng của từng không gian để đảm bảo ánh sáng phù hợp.
• Sử dụng ánh sáng tự nhiên để tạo không gian sống thoáng đãng và gần gũi với thiên nhiên.
• Chọn ánh sáng phù hợp với màu sắc, chỉ số hoàn màu, độ rọi và độ chói.
• Phân bố ánh sáng hợp lý cho từng không gian và lựa chọn vị trí lắp đặt phù hợp với thói quen, sở thích và chế độ sinh hoạt.

6.2. Thiết kế chiếu sáng văn phòng

• Văn phòng là nơi làm việc cần sự tập trung cao độ để mang lại hiệu quả công việc tốt. Chính vì vậy trong quá trình thiết kế cần lưu về:
• Đảm bảo các tiêu chí chung về quy chuẩn, tiện nghi thị giác và tiêu chuẩn của sản phẩm lắp đặt.
• Đảm bảo chỉ tiêu và chất lượng ánh sáng như độ rọi, độ đồng đều, chỉ số hoàn màu mật độ công suất, giới hạn hệ số chói loá.
• Cân nhắc kỹ về màu sắc ánh sáng, nên chọn ánh sáng trắng và cố gắng tận dụng tối đa ánh sáng tự nhiên của văn phòng.

6.3. Thiết kế chiếu sáng nhà thi đấu

• Nhà thi đấu là không gian lớn nên cần chú ý nhất là về hiệu quả năng lượng và khả năng tiết kiệm chi phí.
• Đảm bảo yêu cầu kỹ thuật về nhiệt độ màu từ 3300 – 5300K và chỉ số hoàn màu trên 80Ra; màu sắc ánh sáng nên chọn màu trắng để mang tính tập trung cao.
• Chú ý góc và vị trí đặt đèn để người chơi không bị ảnh hưởng bởi độ chói của đèn.

6.4. Thiết kế ánh sáng phòng khách

• Trong thiết kế ánh sáng phòng khách cần chú ý nhất là sử dụng hài hoà ánh sáng trực tiếp và ánh sáng gián tiếp.
• Tạo không gian chiếu sáng linh hoạt với các hệ thống chiếu sáng thông minh để chỉnh ánh sáng phù hợp với từng mục đích và nhu cầu sử dụng.
• Quá trình thiết kế lấy ánh sáng phòng khách cần lựa chọn đèn trang trí đẹp mắt với tính thẩm mỹ cao giúp tăng vẻ sang trọng, trang nhã cho căn phòng.

6.5. Thiết kế chiếu sáng phòng bếp

• Khi chiếu sáng phòng bên nên sử dụng ánh sáng tổng quan để đảm bảo ánh sáng đều, sáng rõ quan sát được tổng quan phòng bếp.
• Tại vị trí nấu ăn cần tập chung ánh sáng vào các điểm hoạt động liên tục như bếp, bồn rửa bát.
• Có thể xen kẽ thêm các mẫu ánh sáng trang trí để tạo không gian ăn uống lãng mạn vào những dịp đặc biệt.

6.7. Thiết kế chiếu sáng phòng học

• Trong thiết kế chiếu sáng phòng học cần chọn ánh sáng tổng quan từ các mẫu đèn như tuýp, panel… vừa mang đến độ đồng đều tốt lại vừa tiết kiệm điện năng.
• Đảm bảo độ chói và chỉ số hoàn màu của ánh sáng để không ảnh hưởng đến thị giác của người sử dụng,
• Màu ánh sáng nên chọn màu ánh sáng trắng hoặc trắng ấm đề tạo cảm giác trang nhã và tăng cường sự tập chung.

6.8. Thiết kế chiếu sáng nhà phố

• Thiết kế chiếu sáng nhà phố đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra không gian sống ấm cúng, thẩm mỹ và tạo sự hài hòa cho ngôi nhà.
• Ánh sáng không chỉ đơn thuần là nguồn cung cấp ánh sáng mà còn tạo ra hiệu ứng mỹ thuật; tôn lên các đặc trưng kiến trúc của ngôi nhà và tạo nên một môi trường sống thoải mái và sáng tạo.
• Nên sử dụng những mẫu đèn có thiết kế hiện đại và sang trọng như đèn spotlight, đèn downlight, đèn gắn tường, đèn ốp nổi…
• Đặc biệt, thiết lập hệ thống chiếu sáng thông minh giúp đảm bảo an toàn cũng như có thêm nhiều tiện ích cho người dùng.

6.9. Thiết kế chiếu sáng biệt thự

• Thiết kế chiếu sáng biệt thự là một yếu tố quan trọng trong việc tạo nét đẹp và sang trọng cho không gian sống.
• Ánh sáng được sử dụng một cách thông minh và tinh tế để làm nổi bật các đặc điểm kiến trúc độc đáo và tạo ra không gian sống ấm cúng, lãng mạn và đẳng cấp vào ban đêm.
• Sử dụng đèn LED và công nghệ chiếu sáng thông minh; giúp tiết kiệm năng lượng và tạo hiệu ứng ánh sáng đa dạng, đồng thời tăng cường tính thẩm mỹ và chức năng cho biệt thự.

6.10. Thiết kế chiếu sáng kiến trúc tòa nhà

Để thiết kế chiếu sáng kiến trúc tòa nhà hiệu quả mọi người nên chú ý một số yếu tố sau:

• Tìm hiểu và đánh giá kiến trúc tòa nhà: Trước khi thiết kế chiếu sáng, cần hiểu rõ kiến trúc của tòa nhà để tạo sự hài hòa giữa ánh sáng và kiến trúc tổng thể.
• Lựa chọn loại đèn phù hợp: Sử dụng đèn LED có tính tiết kiệm năng lượng và tuổi thọ cao, hoặc đèn truyền thống phù hợp với mục đích và không gian chiếu sáng.
• Tập trung vào điểm nhấn kiến trúc: Tạo hiệu ứng ánh sáng nổi bật cho các điểm nhấn quan trọng của tòa nhà như cửa chính, đỉnh tòa nhà, cạnh bề mặt đặc biệt, giúp làm nổi bật và làm đẹp.
• Cân nhắc đến màu sắc ánh sáng: Sử dụng ánh sáng có màu sắc phù hợp với mục đích sử dụng và không gian, ví dụ như ánh sáng ấm áp cho không gian thư giãn và ánh sáng trắng sáng cho khu vực công cộng.
• Ánh sáng cảnh quan tự nhiên: Tận dụng ánh sáng tự nhiên trong ngày để tiết kiệm năng lượng và tạo môi trường sống gần gũi với thiên nhiên.
• Cân nhắc công nghệ chiếu sáng thông minh: Công nghệ chiếu sáng thông minh giúp điều chỉnh ánh sáng linh hoạt và tiết kiệm năng lượng theo nhu cầu sử dụng.

6.11. Thiết kế chiếu sáng trung tâm mua sắm

• Thiết kế chiếu sáng trung tâm mua sắm tạo không gian rộng rãi, sáng tự nhiên và thuận tiện cho mua sắm.
• Sử dụng đèn downlight, đèn treo và ánh sáng khu vực để tạo điểm nhấn và tăng tính thẩm mỹ.
• Cân nhắc độ cao, màu sắc ánh sáng và hướng chiếu để tạo môi trường thoải mái và hấp dẫn.

7. Tư vấn thiết kế chiếu sáng cảnh quan ngoài trời

7.1. Thiết kế chiếu sáng công viên

• Công viên là không gian công cộng vừa cần trong lành, đẹp mắt lại vừa phải an toàn, đảm bảo an ninh trật tự nên cần kết hợp hài hoà giữa ánh sáng tổng quan và ánh sáng tạo điểm nhấn.
• Chọn ánh sáng chiếu sáng đường đi sáng rõ để đảm bảo an toàn cho người đi bộ, xe cộ và đảm bảo trật tự an ninh khi về khuya.
• Chọn đèn LED để đảm bảo tiết kiệm điện năng và tăng tính thẩm mỹ cho các không gian trong công viên.

7.2. Thiết kế chiếu sáng hiệu ứng khu nghỉ dưỡng

• Khu nghỉ dưỡng là nơi cần tạo ra cảm giác thư giãn, lãng mạn và độc đáo cho khách hàng nên chiếu sáng cảnh quan rất quan trọng. Vì vậy, cần đưa ra bản vẽ thiết kế chiếu sáng cao cấp sao cho phù hợp nhất với từng không gian cụ thể.
• Nên chọn những ánh sáng vàng hoặc màu sắc để tạo không gian thư giãn cũng như tăng vẻ đẹp vào ban đêm.
• Ngoài ra cần chú ý thiết kế chiếu sáng cảnh quan cho các khu vực hồ bơi, suối nước hay đài phun nước để tạo hiệu ứng ánh sáng tốt nhất.

7.3. Thiết kế chiếu sáng đường phố

• Chọn phương pháp chiếu sáng tổng quan với các cột đèn cao để đảm bảo ánh sáng đủ mạnh và phân phối đồng đều.
• Tập chung chiếu sáng rõ vào các vị trí cho người đi bộ, góc cua để đảm bảo an toàn khi mọi người tham gia giao thông.

7.4. Thiết kế chiếu sáng cầu

Thiết kế chiếu sáng cầu đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra một môi trường an toàn và đẹp mắt cho người đi qua. Các yếu tố cần xem xét trong thiết kế chiếu sáng cầu bao gồm:

• Chiếu sáng đủ mạnh: Đảm bảo ánh sáng đủ mạnh để người lái xe nhìn rõ và an toàn khi di chuyển trên cầu, đồng thời giúp giảm nguy cơ tai nạn giao thông.
• Phân bố ánh sáng đồng đều: Tạo ra sự phân bố đồng đều của ánh sáng trên toàn bộ cầu, tránh tình trạng ánh sáng mạnh yếu không đều và gây mất tập trung cho người lái xe.
• Tạo điểm nhấn: Sử dụng ánh sáng để tạo điểm nhấn và làm nổi bật kiến trúc của cầu, tạo thêm vẻ đẹp và sự thu hút cho công trình.
• Khả năng chịu thời tiết: Sử dụng các loại đèn và vật liệu chịu thời tiết để đảm bảo sự bền bỉ và độ tin cậy trong mọi điều kiện thời tiết.

8. Một số giáo trình thiết kế chiếu sáng tham khảo

Bạn có thể tham khảo một số giáo trình thiết kế ánh sáng như:

• Kỹ thuật chiếu sáng Dương Lan Hương
• Thiết kế chiếu sáng với Dialux
• …

9. Hướng dẫn thiết kế chiếu sáng bằng DiaLux

• Bước 1: Truy cập trang chủ chính thức của Dialux và tải xuống phần mềm Dialux cùng với các plugin bộ đèn từ thương hiệu mà bạn muốn sử dụng trong tính toán.
• Bước 2: Mở ứng dụng Dialux bằng cách nhấp vào biểu tượng Dialux và điền đầy đủ thông tin cần thiết trong giao diện.
• Bước 3: Tiến hành thiết kế chiếu sáng trong Dialux theo hướng dẫn (có thể tham khảo các tài liệu hướng dẫn Dialux).
• Bước 4: Xuất báo cáo kết quả thiết kế dưới dạng tệp PDF.

10. Công ty thiết kế chiếu sáng cao cấp, uy tín

• Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều công ty thiết kế chiếu sáng, tuy nhiên để đảm bảo về tính thẩm mỹ, tính tiện lợi và tích hợp được sự thông minh vào trong không gian của bạn thì Lumi Lighting là sự lựa chọn phù hợp nhất.
• Đây là thương hiệu chiếu sáng thông minh uy tín với phương pháp chiếu sáng lấy con người làm trung tâm; đảm bảo mang đến những thiết kế ánh sáng chạm cảm xúc, đánh thức mọi giác quan.
• Quy trình thiết kế của Lumi Smartl Lighting đều được các kỹ thuật viên nghiên cứu tỉ mỷ, tính toán kỹ lưỡng và đảm bảo an toàn tuyệt đối cho người dùng. Từ đó mang đến trải nghiệm chiếu sáng hoàn hảo cho từng không gian.

Có thể thấy, thiết kế chiếu sáng không chỉ là một phần quan trọng của quá trình trang trí không gian sống mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến chất lượng cuộc sống và công việc hàng ngày. Sự kết hợp giữa khả năng nghệ thuật và kiến thức chuyên sâu về ánh sáng là chìa khóa để tạo nên không gian sống độc đáo và tinh tế. Hiện tại Lumi đang cung cấp đa dạng các dòng sản phẩm chiểu sáng từ trong nhà tới ngoài trời, tham khảo ngày tại đây và liên hệ tới số hotline 0904.665.965 để được tư vấn chi tiết.