Ngày nay, phần lớn hoạt động sống của con người đều diễn ra dưới ánh sáng nhân tạo. Tuy vậy, người ta thường chỉ nhắc tới ánh sáng như một yếu tố thẩm mỹ hay nguồn soi chiếu thuần tuý. Ít ai biết rằng ánh sáng với nhiệt độ màu, cường độ sáng và thời điểm tiếp xúc lại có tác động trực tiếp tới tâm trạng, cảm xúc cũng như sức khoẻ tinh thần của mỗi con người. Vậy làm sao để “sáng chuẩn, sống trọn”? Mời bạn đọc cùng tìm hiểu thông qua bài viết sau!

Ánh sáng ảnh hưởng tới cảm xúc, tâm trạng con người như thế nào?

Trong võng mạc mắt người, ngoài hai loại tế bào thị giác hình nón, hình que giúp nhận diện hình ảnh, màu sắc, còn tồn tại một nhóm tế bào cảm quang mang tên ipRGCs (intrinsically photosensitive Retinal Ganglion Cells). Chúng đảm nhiệm vai trò truyền tín hiệu ánh sáng đến nhân trên chéo (Suprachiasmatic nucleus – SCN) – trung tâm điều khiển đồng hồ sinh học bên trong cơ thể.

ipRGCs phản ứng mạnh mẽ với ánh sáng có nhiệt độ màu cao (5300K-6500K), đặc biệt là vùng phổ xanh (blue light) trong khoảng 480-500nm – tương ứng với ánh sáng mặt trời vào ban ngày. Khi ấy, các tế bào này kích hoạt thụ thể glutamate, “đánh thức” SCN. Kéo theo đó là hàng loạt phản ứng sinh học, bao gồm: ức chế tiết melatonin (hormone gây buồn ngủ) và tăng tiết serotonin (hormone điều chỉnh tâm trạng), cortisol (hormone tỉnh táo), dopamine – chất dẫn truyền thần kinh chủ chốt trong hệ thống “phần thưởng” của não bộ, đưa con người vào trạng thái tỉnh táo, tập trung, gia tăng khả năng ghi nhớ và thúc đẩy các cảm xúc tích cực khác. Đây cũng là lý do vì sao những buổi sáng đầy nắng thường khiến chúng ta cảm thấy phấn chấn, hứng khởi, trong khi các ngày u ám lại dễ mang đến cảm giác uể oải, chán nản.

Rối loạn cảm xúc – hệ luỵ khó lường từ ánh sáng không phù hợp

Theo nhịp sinh học tự nhiên, khi mặt trời dần khuất bóng, nồng độ cortisol, serotonin giảm sút, còn melatonin từ tuyến tùng được sản sinh mạnh mẽ, đưa cơ thể vào cơ chế thư giãn, phục hồi năng lượng. Tuy nhiên, ánh sáng nhân tạo, đặc biệt là ánh sáng xanh từ đèn LED và các thiết bị điện tử, có thể gây rối loạn chu trình trên. Theo một nghiên cứu được đăng tải trên tạp chí y khoa của đại học Oxford, vào buổi tối, chỉ cần tiếp xúc với nguồn sáng cỡ 30 lux trong vòng 30 phút cũng đủ để ngăn cản quá trình tiết melatonin lên tới 15%, khiến người dùng khó ngủ, ngủ không sâu giấc, dẫn đến tình trạng cáu gắt, căng thẳng, lo âu.

Đặc biệt, hệ quả khó lường khi tiếp xúc ánh sáng sai nhiệt độ, cường độ, thời điểm chính là việc sản sinh serotonin, dopamine không đúng chu kỳ, mất cân bằng trục hormone – thần kinh – cảm xúc. Nghiên cứu từ đại học Monash (2023) chỉ ra rằng, việc phơi sáng quá mức vào ban đêm làm suy giảm chất lượng giấc ngủ, tăng 30% nguy cơ trầm cảm và các rối loạn cảm xúc khác.

Trong bối cảnh xã hội hiện đại, khi con người dành đến 90% thời gian cho các hoạt động trong nhà (theo báo cáo của Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ – EPA), phần lớn nhịp sinh hoạt phụ thuộc trực tiếp vào ánh sáng nhân tạo. Tuy vậy, ánh sáng được thiết kế không phù hợp đang âm thầm ảnh hưởng tiêu cực tới cảm xúc, tinh thần và sức khoẻ tổng thể của từng cá nhân. Chính vì vậy, việc hiểu rõ, hiểu đúng vai trò của ánh sáng và ứng dụng các nguyên tắc chiếu sáng khoa học là xu hướng thiết yếu nhằm kiến tạo không gian sống lành mạnh, chất lượng.

Chiếu sáng “đúng” và “đủ” – chìa khoá vàng cho sức khoẻ tinh thần

Từ các phân tích trên, có thể khẳng định, ánh sáng chất lượng cần phải được mô phỏng ánh sáng tự nhiên, thay đổi nhiệt độ màu, cường độ sáng theo từng thời điểm trong ngày, tương thích với nhịp sinh học của cơ thể. Đây cũng chính là nền tảng quan trọng nhất của xu hướng chiếu sáng lấy con người làm trung tâm – Human Centric Lighting (HCL). Không chỉ soi chiếu vật thể, không gian, HCL mang đến nguồn sáng thân thiện, phù hợp với từng bối cảnh sinh hoạt: từ làm việc, học tập, tới thư giãn, nghỉ ngơi… Đồng thời, khơi gợi các cảm xúc tích cực, để mỗi thành viên trong gia đình tận hưởng trọn vẹn từng khoảnh khắc sống.

Kiên trì theo đuổi mục tiêu “Chiếu sáng vì sức khoẻ người dùng”, năm 2025, Lumi Lighting tiếp tục mở rộng danh mục sản phẩm với dòng đèn Spotlight Trim/Trimless và dòng đèn Decor hoàn toàn mới. Sử dụng Chip LED Bridgelux chất lượng cao, các sản phẩm này chiếu sáng chân thực, an toàn, ổn định, vận hành đồng bộ với nhịp điệu tự nhiên của cơ thể.

Đặc biệt, Lumi Lighting không bỏ qua sứ mệnh vì “cái đẹp”, kiến tạo thẩm mỹ không gian nội thất; Đồng thời, gia tăng cảm xúc gia chủ trong mỗi khoảnh khắc cá nhân hoá với ánh sáng nghệ thuật đầy tinh tế.

Theo dõi thông tin chi tiết sản phẩm Lumi Lighting website Lumi.vn hoặc Lumilighting.vn.