Trong thiết kế nội thất, chiếu sáng nội thất chiếm vai trò quan trọng giúp tối ưu công năng sử dụng, nâng cao chất lượng thẩm mỹ và tăng cảm xúc cho không gian sống. Vậy vai trò của ánh sáng trong nội thất quan trọng như thế nào? Và thiết kế chiếu sáng nội thất ra sao? Hãy cùng Lumi Lighting tìm hiểu thông tin đầy đủ trong bài chia sẻ dưới đây, để có thể lựa chọn được cách chiếu sáng và loại đèn phù hợp với không gian sống của bạn.

1. Chiếu sáng nội thất là gì? 

• Chiếu sáng nội thất là việc sử dụng các thiết bị điện có khả năng tạo ra ánh sáng nhân tạo; nhằm mục đích đáp ứng các nhu cầu sử dụng khác nhau của con người trong không gian nội thất.
• Dựa vào các đặc điểm trên của ánh sáng nhân tạo, mà khi thiết kế chiếu sáng nội thất; kiến trúc sư cần phân loại chiếu sáng theo tính chất hoặc theo mục đích; để có thể đạt được hiệu ứng và độ hiệu quả trong thẩm mỹ nội thất.

2. Ánh sáng trong nội thất

• Trong nội thất, nếu vật liệu được xem là “chất cảm”, màu sắc là “chất liên kết” thì ánh sáng chính là “chất xúc tác” để tạo nên một không gian tuyệt vời.
• Tuy nhiên, vật liệu và màu sắc lại được xem là 2 yếu tố bất biến, khó thay đổi trong không gian nội thất. Vì vậy, tại mỗi thời điểm, gia chủ muốn tạo nên những bầu không khí khác nhau chúng ta chỉ có thể thay đổi “biến số” là ánh sáng.
• Trước đây ánh sáng chỉ được thiết kế để đáp ứng nhu cầu cơ bản là nhìn thấy, do đó các loại bóng đèn chỉ được thiết kế để chiếu một loại ánh sáng là “vàng hoặc trắng” với một nhiệt độ màu cố định. Ngày nay bên cạnh nhu cầu sử dụng cơ bản, chúng ta còn có tâm lý hưởng thụ, cảm nhận và tôn vinh cái đẹp.
• Chính vì vậy chiếu sáng nội thất đã được các nhà nghiên cứu quan tâm và dành nhiều thời gian nghiên cứu để tạo ra các loại đèn chiếu sáng tích hợp nhiều tính năng. Trong đó phải nhắc tới đèn thông minh – một dòng sản phẩm mới xuất hiện trên thị trường 2-3 năm gần đây. Bởi khả năng thay đổi màu sắc và nhiệt độ màu linh hoạt, phù hợp với từng ngữ cảnh chiếu sáng khác nhau.

3. Vai trò của ánh sáng trong thiết kế nội thất

• Do có khả năng tác động tới nhận thực và thu hút sự chú ý của người quan sát vào từng chi tiết hay đối tượng, mà thiết kế ánh sáng giữ vai trò quan trọng trong nội thất.
• Tuy nhiên để có thể tạo ra loại ánh sáng phù hợp và đạt hiệu quả cao trong tổ chức không gian nội thất lại phụ thuộc vào chiếu sáng nội thất.
• Nếu bạn muốn ánh sáng chung cho toàn bộ căn phòng bạn cần phải chọn chiếu sáng tổng thể. Hay bạn muốn ánh sáng tôn lên một vật thể chất định bạn cần phải chọn chiếu sáng tập trung để cho ra loại ánh sáng làm nổi bật thứ quan trọng và làm mờ đi những thứ ít quan trọng.
• Qua đó có thể thấy chiếu sáng nội thất chiếm vai trò rất quan trọng trong thiết kế nội thất, đặc biệt ở những không gian cần thể hiện được tính nghệ thuật và đòi hỏi phải có cảm xúc, bầu không khí riêng.

4. Ánh sáng trong kiến trúc

Tương tự trong kiến trúc, ánh sáng trong nội thất cũng được chia làm hai loại gồm ánh sáng tự nhiên và ánh sáng nhân tạo. 

4.1. Ánh sáng tự nhiên

• Ánh sáng tự nhiên là yếu tố chính tạo ra tương tác giữa không gian nội thất với môi trường sống bên ngoài.
• Theo các phương, hướng khác nhau, nguồn sáng tự nhiên sẽ có những tác động khác nhau tới không gian nội thất và tạo ra những cảm xúc khác nhau. 
• Một không gian nội thất tràn ngập ánh sáng tự nhiên và nhiều khoảng thở sẽ luôn sinh động và tràn đầy sức sống. Tuy nhiên ánh sáng tự nhiên ở vào mỗi thời điểm sáng, trưa, chiều, tối sẽ có những tính chất và tác động khác nhau tới không gian, chi tiết nội thất, đặc biệt là tâm lý con người.
• Vì vậy, khi bắt tay thiết kế nội thất một ngôi nhà các kiến trúc sư thường phải dành nhiều thời gian để nghiên cứu cấu trúc từ trong tới ngoài để phân chia không gian, lựa chọn vật liệu, sắp đặt nội thất cho phù hợp. 

4.2. Ánh sáng nhân tạo

• Ánh sáng nhân tạo được con người tạo ra nhằm thay thế ánh sáng tự nhiên, cung cấp nguồn ánh sáng vào ban đêm và đáp ứng công năng là để nhìn thấy.
• Với yêu cầu ngày càng cao, chiếu sáng nhân tạo ngày càng được quan tâm, đầu tư nghiên cứu để đáp ứng thêm các tiêu chí: Chiếu sáng thẩm mỹ, ánh sáng kiến tạo không gian hay ánh sáng thông minh,…
• Trong không gian nội thất, ánh sáng là thành tố nâng đỡ và bổ trợ hiệu quả cho màu sắc cũng như chất cảm vật liệu. Vì vậy màu sắc của ánh sáng, cường độ và sự phân bổ ánh sáng là các yếu tố quan trọng giúp nâng cao chất lượng thẩm mỹ, thể hiện cá tính, đẳng cấp của người sống trong đó.
• Vào thời điểm ánh áng tự nhiên không đủ để đáp ứng các tiêu chí trên, ánh sáng nhân tạo sẽ được sử dụng nhằm chi phối toàn bộ màu sắc từ cấu kiện sàn-tường-trần tới các đồ vật nội thất.
• Do đó, việc thiết kế chiếu sáng nội thất trải đều hay nhấn tập trung vào một số vùng sẽ góp phần tạo sự phân tách mảng và tăng chiều sâu cho không gian. 

5. Nguyên lý thiết kế ánh sáng

Từ những đặc tính hay ưu điểm chiếu sáng nội thất mà nguyên lý thiết kế ánh sáng thường dựa vào tính chất ánh sáng và mục đích sử dụng.

• Theo tính chất, thiết kế chiếu sáng thường được phân loại gồm chiếu sáng trực tiếp và chiếu sáng gián tiếp.
• Theo mục đích, chiếu sáng gồm chiếu sáng tổng thể, chiếu sáng chức năng và chiếu sáng điểm nhấn. 

5.1. Theo tính chất chiếu sáng

Chiếu sáng trực tiếp

Chiếu sáng trực tiếp giữ vai trò là chiếu sáng chức năng. Kiểu chiếu sáng này tạo ra ánh sáng tập trung giúp tăng cường khả năng hiển thị; giúp chúng ta tập trung chính xác vào vị trí nào đó và giúp công việc diễn ra thuận lợi hơn.

• Trong thương mại, chiếu sáng trực tiếp được sử dụng chiếu trong văn phòng, trường học, bệnh viện.
• Tại nhà ở, nó thường sử dụng chiếu sáng tại phòng làm việc, bếp nấu và phòng tắm.
• Ở nhà bếp, đèn chiếu sáng trực tiếp được lắp ở phía dưới tủ bếp để ánh sáng chiếu trực tiếp vào kệ bếp, nơi chủ nhà sẽ sơ chế nguyên liệu và nấu nướng. 

Chiếu sáng trực tiếp không chỉ phục vụ chiếu sáng chức năng, nó còn được sử dụng cho mục đích chiếu sáng điểm nhấn.

• Tại các bảo tàng hay phòng trưng bày nghệ thuật và showroom trưng bày sản phẩm thường sử dụng các loại đèn cho ánh sáng trực tiếp để tăng sự thu hút và tập trung của người xem vào một yếu tố nhất định.
• Trong nội thất nhà ở cũng vậy, chiếu sáng trực tiếp được dùng để tôn lên các chi tiết nội thất như lọ hoa trang trí, tranh nghệ thuật hay cả những cuốn sách,…

Chiếu sáng gián tiếp

• Chiếu sáng gián tiếp cung cấp nguồn ánh sáng dịu nhẹ, có tính khuếch tán hoặc phản xạ.
• Khi sử dụng loại chiếu sáng này chúng ta sẽ không thấy đèn chiếu sáng nội thất ở đâu, mà chỉ thấy được ánh sáng hắt qua các khe trên trần nhà, sàn nhà, tường nhà.
• Cách chiếu sáng này tạo ra nguồn ánh sáng hài hòa, mềm mại ngay cả khi không có sự tương phản rõ nét giữa ánh sáng và bóng tối.

5.2. Theo mục đích chiếu sáng

Chiếu sáng tổng thể

• Trong chiếu sáng nội thất, chiếu sáng tổng thể là loại chiếu sáng phổ biển nhất. Bởi nó có vai trò cung cấp nguồn ánh sáng chung cho toàn bộ không gian sinh hoạt.
• Ánh sáng được tạo ra từ chiếu sáng tổng thể thường được xem là lớp ánh sáng nền tạo cảm giác về một không gian cho người nhìn. 
• Trên thị trường, đèn chiếu sáng nội thất tổng thể rất đa dạng về mẫu mã, chủng loại và công suất, vì vậy người tiêu dùng có rất nhiều lựa chọn phù hợp cho ngôi nhà của mình.
• Một số loại đèn chiếu sáng tổng thể được lựa chọn nhiều nhất đó là đèn tuýp, đèn ốp trần, đèn spotlight, đèn downlight và đèn panel.

Chiếu sáng chức năng

• Về mặt thẩm mỹ, chiếu sáng chức năng tạo ra nguồn ánh sáng tập trung vào một điểm hoặc một vùng nhất định để làm mờ đi những chi tiết ít quan trọng, qua đó làm nổi bật những đặc điểm cá tính riêng trong không gian nội thất.
• Về mặt công năng, loại chiếu sáng này có quang thông cao, góc chiếu hẹp hơn chiếu sáng tổng thể để tập trung vào một vùng nhất định, giúp người dùng nhìn và làm việc hiệu quả hơn. Chẳng hạn như việc nấu ăn, đọc sách,… 
• Các loại đèn chiếu sáng chức năng phổ biến phải kể tới các đèn trang trí nổi trần hay đèn spotlight Lumi.

Chiếu sáng điểm nhấn

• Chiếu sáng điểm nhấn không có nhiều giá trị về mặt công năng. Nếu chiếu sáng tổng thể cung cấp ánh sáng cho toàn bộ không gian thì chiếu sáng điểm nhấn giúp gia tăng giá trí thẩm mỹ cho chi tiết nội thất và mang tới những hiệu ứng thị giác độc đáo.
• Gây thu hút sự chú ý của mọi người vào một vị trí cụ thể như bức tranh, bức tượng, lọ hoa, bình cổ, kệ sách,… 
• Đặc điểm để phân biệt các đèn chiếu sáng điểm nhấn với các loại đèn khác đó là các chùm tia sáng được tạo ra có góc chiếu nhỏ, thường từ 15-60 độ.
• Ngoài ra, để gia tăng nét nghệ thuật cho một bức tranh hay nét tinh xỏa của một bình cổ cần phụ thuộc vào chỉ số hoàn màu CRI.
• CRI càng cao thì chi tiết nội thất càng trở nên sống động, chân thực và rực rỡ. Một số đèn chiếu sáng điểm nhấn phổ biến có độ hoàn màu CRI > 90 phải kể tới đèn LED tracklight, bộ sưu tập đèn Lumi Lighting.

6. Thiết kế ánh sáng trong nhà

• Thiết kế ánh sáng trong nhà là một phần quan trọng trong quá trình lên kế hoạch và trang trí không gian sống bên trong các căn nhà.
• Ánh sáng không chỉ có tác dụng chiếu sáng mà còn ảnh hưởng đến không khí và thẩm mỹ của ngôi nhà.
• Các yếu tố như màu sắc, độ sáng, hướng chiếu, và loại đèn được sử dụng đều là những yếu tố quan trọng khi thiết kế ánh sáng trong nhà.
• Thiết kế ánh sáng còn liên quan đến việc tận dụng ánh sáng tự nhiên và chọn lựa các đèn phụ trợ để tạo ra không gian sống linh hoạt và hài hòa.
• Truy cập thiết kế chiếu sáng để có thể tìm hiểu kỹ hơn về thiết kế chiếu sáng trong nhà.

Từ các thông tin chia sẻ trên, chúng ta không thể phủ nhận vai trò của chiếu sáng trong thiết kế nội thất. Do đó việc lựa chọn thiết bị và thiết kế chiếu sáng nội thất cũng cần được tính toán kỹ lưỡng bên cạnh việc lựa chọn vật liệu nội thất. Điều đó nhằm tạo ra những không gian nội thất ấn tượng, thân thiện, tiện nghi và mang tới nguồn cảm xúc tích cực cho người sử dụng.