Ánh sáng, cùng với các yếu tố như chức năng, màu sắc, chất liệu và hình khối, đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên chất lượng thẩm mỹ và cảm xúc cho công trình kiến trúc, nội thất. Thiết kế chiếu sáng, mặc dù ngày càng khẳng định tầm quan trọng, nhưng vẫn không hề dễ dàng và dễ sai lầm trong thiết kế; làm giảm sang trọng, tăng chi phí và ảnh hưởng đến sức khỏe của mắt. Bài viết này sẽ chia sẻ chi tiết về những lỗi thiết kế chiếu sáng mà bạn đang mắc phải cũng như đưa ra những cách khắc phục tốt nhất.

1. Lỗi thiết kế chiếu sáng bỏ quên ánh sáng tự nhiên

• Louis Kahn, kiến trúc sư danh tiếng người Do Thái, đã nhấn mạnh rằng thiếu ánh sáng tự nhiên, một căn phòng chỉ là “căn phòng chết”.
• Ánh sáng không chỉ là liên kết quan trọng trong mọi công trình kiến trúc nội thất, mà còn tạo sự tương tác giữa không gian nội thất và môi trường xung quanh.
• Ánh sáng tự nhiên từ mặt trời đặc biệt quan trọng, mang đến hiệu ứng ánh sáng độc đáo và làm nổi bật vẻ đẹp của vật thể và chi tiết kiến trúc.
• Không gian được chiếu sáng tự nhiên sẽ luôn tràn đầy sức sống và sinh động, đồng thời ảnh hưởng tích cực đến tâm trạng, nhịp sinh học và sức khỏe con người.
• Nghiên cứu về ánh sáng nhân tạo ngày nay nhằm tạo ra nguồn sáng giống nhất với ánh sáng mặt trời – giải pháp của Lumi Lighting; có khả năng điều chỉnh nhiệt độ màu theo chu trình mặt trời, tạo ra nguồn sáng phù hợp với nhịp sinh học tự nhiên của con người.

2. Chọn sai nguồn sáng gây hại cho mắt

• Lỗi thiết kế chiếu sáng thứ hai liên quan đến việc chọn nguồn sáng hoặc thiết bị chiếu sáng.
• Đèn được coi là nguồn sáng chính cho các khu vực không có ánh sáng tự nhiên hoặc cần chiếu sáng vào buổi tối.
• Không mọi ánh sáng đèn đều phù hợp cho mắt, ví dụ như ánh sáng xanh từ đèn LED có thể tăng nguy cơ thoái hóa điểm vàng của mắt.
• Sử dụng đèn không có chóa chống chói hoặc chóa quá rộng có thể ảnh hưởng không tốt đến mắt.
• Các dòng đèn này có thể phát ra ánh sáng trực tiếp vào mắt, gây cảm giác căng thẳng và hiện tượng lóa mắt khó chịu.

3. Thiết kế sai góc chiếu sáng

Trong thiết kế chiếu sáng, nhiều người thường nhầm lẫn về góc chiếu và đặt vị trí lắp đặt không phù hợp với vật thể hay không gian cần chiếu sáng. Kết quả là giảm hiệu quả chiếu sáng và không thể truyền đạt ý đồ của kiến trúc sư. Một số góc chiếu sáng phổ biến

• Góc chiếu từ 5°-15°: Ánh sáng chiếu tiêu điểm, thường dùng cho vật thể nhỏ hoặc khu vực nhỏ.
• Góc chiếu từ 20°-30°: Ánh sáng chiếu điểm, phù hợp cho tranh, vật thể trưng bày có kích thước trung bình hoặc khu vực rộng.
• Góc chiếu từ 32°-45°: Ánh sáng chiếu pha, dành cho vật thể lớn và khu vực rộng.
• Góc chiếu từ 45°-60°: Ánh sáng chiếu pha rộng, thường dùng cho ánh sáng chung hoặc rọi vật thể lớn.

4. Tính toán chiếu sáng không hợp lý 

• Lỗi thiết kế chiếu sáng có thể ảnh hưởng đến mắt và thần kinh, cũng như làm giảm sang trọng của ngôi nhà.
• Trong quá trình thiết kế chiếu sáng, cần lưu ý để tránh những hậu quả tiêu cực này.
• Nhiều người có quan niệm rằng càng nhiều đèn và sáng, không gian sống sẽ đẹp hơn.
• Tuy nhiên, đây là quan niệm sai lầm, vì thừa ánh sáng không chỉ làm hỏng thiết kế nhà mà còn tăng chi phí và lãng phí năng lượng

Công thức tính độ rọi và số bóng đèn thảm khảo: 

E= (F1*N1+F2N2+..fn*Nn)*LLF*UF/S

N= E*S/F*LLF*UF

Trong đó: 

• N: Số bóng đèn
• LLF*UF: Hệ số liên quan đến suy hao ánh sáng qua các chao, chụp, hệ số maintain. hệ số hấp thụ bởi tường. Lấy giá trị gần đúng 0.6~0.8
• S: Diện tích phòng
• E: Độ rọi tính toán (độ rọi mục tiêu)
• F: Quang thông của một bóng đèn

Ví dụ: Phòng diện tích 30 m2, sử dụng bóng đèn downlight 12w lumen 850. Độ rọi mục tiêu: 300 lux

Số bóng đèn: N= 300*30/(850*0.8) = 13,2 ~ 13 bóng

5. Phân chia lộ đèn không tối ưu 

• Ánh sáng đóng vai trò quan trọng trong kiến trúc nội thất, và trong những năm gần đây, sự chú trọng và tính toán kỹ lưỡng đặt ra cho ánh sáng trong các công trình ngày càng được nhấn mạnh.
• Thay vì sử dụng một lộ đèn với một loại đèn cho toàn bộ không gian, ngày nay ánh sáng được chia lộ và sử dụng nguồn sáng chuyên biệt cho từng mục đích chiếu sáng, đảm bảo hiệu quả về thẩm mỹ và cảm xúc của không gian.
• Khi chia lộ đèn, cần phân chia công tắc điều khiển phù hợp theo từng cụm và khoa học để thuận tiện sử dụng.
• Với các dòng công tắc cơ truyền thống, việc chia lộ đèn và thay đổi sau này thường gặp khó khăn.
• Trong khi đó, với hệ thống đèn tích hợp vào nhà thông minh, bạn có thể dễ dàng thay đổi kịch bản chiếu sáng và kiểm soát trạng thái bật/tắt điện qua smartphone, giúp tiết kiệm năng lượng và ngăn chặn rủi ro chập cháy điện ngoài ý muốn.

6. Thiết kế sai điểm rơi ánh sáng

• Một sai lầm trong thiết kế chiếu sáng cũng cần lưu ý khi sắp đặt đèn là thiết kế địa điểm rơi ánh sáng. Mỗi không gian đều cần có một điểm rơi ánh sáng, tức là nơi có cường độ sáng cao nhất, nơi mà các dải sáng gặp nhau và tạo thành điểm nhấn đặc biệt.
• Cần chú ý không bố trí nguồn sáng quá rộng và không có điểm nhấn hoặc ánh sáng không đúng. Điều này không chỉ không làm nổi bật vẻ đẹp của không gian mà còn gây ra phản ứng ngược, làm cho không gian trở nên nhàm chán.
• Điểm rơi của ánh sáng đóng vai trò làm nổi bật vật thể cần được làm nổi bật trong không gian. Chẳng hạn, ở phòng khách, nơi chào đón khách, điểm rơi chủ yếu là nơi kết nối và hướng dẫn cuộc trò chuyện.
• Góc chiếu của điểm rơi ánh sáng không nên quá rộng để tránh tình trạng phân tán sự chú ý, mà chỉ cần giới hạn trong một diện tích cụ thể như bàn trà để đạt được hiệu quả tối đa.

7. Bố trí đèn không phù hợp với vị trí

• Trước khi thiết kế hệ thống chiếu sáng, cần tính toán và cân nhắc kỹ về không gian, đồ nội thất, và đồ điện tử có sẵn.
• Cần chú ý đến việc tránh khuất sáng để đảm bảo không có tình trạng thiếu sáng trong toàn bộ không gian nhà.
• Hãy thiết kế chiếu sáng dựa trên bản thiết kế nội thất 2D để tránh tình trạng khuất sáng.
• Bản thiết kế nội thất 2D cung cấp thông tin chính xác về vị trí của các đồ dùng trong nhà.
• Thực hiện thiết kế chiếu sáng song song với bản thiết kế nội thất 2D để có các tính toán phù hợp và hiệu quả.

8. Độ hoàn màu không đảm bảo

• Độ hoàn màu hiểu đơn giản là đại lượng đánh giá mức độ trung thực về màu sắc của vật thể, không gian dưới ánh sáng của bóng đèn so với dưới sáng sáng tự nhiên từ mặt trời. Đại lượng này được biểu diễn bằng chỉ số hoàn màu CRI (color rendering index) có độ lớn từ 0 đến 100.
• Chỉ số hoàn màu càng cao, hình ảnh của vật thể và không gian dưới ánh sáng trở nên sắc nét và chân thực.
• Chỉ số hoàn màu cao nhất, CRI 100, đo lường ánh sáng mặt trời và chưa có nguồn ánh sáng nhân tạo nào đạt được.
• Không nên sử dụng bóng đèn có chỉ số hoàn màu quá thấp để tránh ảnh hưởng đến thẩm mỹ không gian.
• Có thể tham khảo các dòng đèn chiếu sáng với chỉ số hoàn màu CRI >90 để đảm bảo chất lượng ánh sáng.

9. Chọn đèn chưa phù hợp với từng không gian

• Hiện nay, trên thị trường xuất hiện rất nhiều những mẫu đèn đẹp măt, sang trọng cũng như chất lượng cao; chính vì vậy khiến nhiều ngôi nhà đặt quá nặng về mặt thẩm mỹ mà quên mất chức năng chính của mỗi loại đèn.
• Khi thiết kế chiếu sáng cần định hướng các mẫu đèn chiếu sáng thông minh phù hợp với từng không gian chiếu sáng khác nhau. Cụ thể như:
  • Phòng khách nên sử dụng các mẫu đèn như: đèn thả, đèn ầm trần, đèn spotlight, đèn panel…
  • Phòng ngủ nên dung các mẫu đèn gắn tường, đèn để bàn, đèn ốp nổi…
  • Phòng bếp có thể sử dụng đèn tuýp LED, âm trần, ốp trần…
• Nhìn chung trong quá trình thiết kế cần lựa chọn đèn phù hợp về chức năng và phù hợp về cả tính thẩm mỹ để mang lại hiệu quả chiếu sáng tốt nhất.

Trên đây là 9 lỗi thiết kế chiếu sáng thường gặp không những ảnh hưởng tới chất lượng thẩm mỹ công trình mà còn tác động xấu tới mắt và tâm lý, cảm xúc của con người sinh sống trong đó. Hy vọng với những thông tin chia sẻ từ Lumi Lighting có thể giúp quý khách hàng hiểu hơn về các thiết kế chiếu sáng để ứng dụng đúng và hiệu quả cho ngôi nhà của mình. Nếu bạn cần tư vấn lắp đặt chiếu sáng và thiết kế chiếu sáng cho ngôi nhà của mình đừng ngần ngại hãy liên hệ tới số hotline 0904 665 965 để được hỗ trợ nhanh nhất.